http://www.green-rockys.tr.gg



  

http://www.green-rockys.tr.gg

AZERBAYCAN TR







AZERBAYCAN TRAVEL

https://www.google.com.tr/#q=AZERBAYCAN+TRAVEL

AZERBAYCAN MUSIC

https://www.google.com.tr/#q=AZERBAYCAN+M%C3%9CZ%C4%B0K&tbm=vid

https://www.google.com.tr/#q=AZERBAYCAN+M%C3%9CZ%C4%B0K


AZERBAYCAN DİNİ MUSİC

https://www.google.com.tr/#q=AZERBAYCAN+D%C4%B0N%C4%B0+M%C3%9CZ%C4%B0K&tbm=vid

AZERİ KÜLTÜR VE SANATI

https://www.google.com.tr/#q=AZER%C4%B0+K%C3%9CLT%C3%9CR+VE+SANATI

AZERBAYCAN TARİHİ

https://www.google.com.tr/#q=AZERBAYCAN+TAR%C4%B0H%C4%B0

Azerbaycan tarihi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
 
Atla: kullan, ara
 Bu maddedeki bazı bilgilerin kaynağı belirtilmemiştir. Maddeye uygun biçimde kaynaklar ekleyerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz.
Azerbaycan tarihi
Caucasian albanian stone azerbaijan mingechaur2.jpg
Bu şablonu:


Azerbaycantarihi M.Ö. 3000 yıllardan günümüze kadar mevcudluğunu sürdüren Azeri halkının tarihidir.

 

 

Yeni Çağ[değiştir | kaynağı değiştir]

Bakü'de 15. yüzyıldan kalma Şirvanşahlar sarayı

Azerbaycan 15. yüzyılaArap kökenli Şirvanşahların yönetimi altında girdi. Aynı dönemde Azerbaycan ve Ermenistan toprakları Türk kökenli Akkoyunlular tarafından yönetilmekteydi. Her iki hanedan da aynen Osmanlı Hanedanı gibi Sünni mezhebindendi. Ancak Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan'ın 1478 yılındaki ölümünden sonra Azerbaycan'da gene Türk kökenli olan ancak Şii mezhebine üye Safevi Hanedanı güç kazanmaya başladılar. 1501 yılında Akkoyunlular Safeviler tarafından büyük bir yenilgiye uğratıldılar. Aynı yılda Safeviler Tebriz'i ele geçirerek kendilerine başken yaptılar ve Bakü'yü talan ettiler.

Safeviler 16. yüzyılın başlarında bölgeye tamamen egemen olmuşlardı. 1508 yılında Akkoyunlular tamamen yıkıldı. Şirvanşahlar Safevilerin egemenliği altında bir süre daha Azerbaycan topraklarını yönetmeye devam ettiler. Ancak 1538 yılında I. Tahmasp Şirvanşahlara son verdi. 1540 yılında Bakü tekrar Safevi ordusu tarafından işgal edildi. Safeviler Azerbaycan'daki Sünni halkı Şiiliğe zorladılar. Zamanla bölge halkı mezhep değiştirerek Şiiliğe geçti.

Azerbaycan toprakları 16. ve 17. yüzyıllarda sürekli olarak Osmanlı-Azerbaycan Savaşları'na sahne oldu. Şamakhi, Gence ve Bakü1580'lerde Osmanlıların eline geçti. Şah I. Abbas (1587 - 1630) döneminde Safeviler Osmanlıları yenerek Azerbaycan topraklarını tekrar geri aldılar. 1639 yılında imzalanan ve Azerbaycan'la Osmanlı Devleti arasındaki sınırları belirleyen en son antlaşma olan Kasr-ı Şirin Antlaşmasından Azerbaycan toprakları Azerbaycana'a kaldı.

Ancak 1747 yılında Nadir Şah'ın suikast sonucu öldürülmesinden sonra Azerbaycan'daki Safevi egemenliği sarsıldı. Şirvan, Baku, Karabağ, Gence, Küba, Şaki, Taliş, Erivan, Nahçıvan diğer kentlerde çeşitli hanlıklar kuruldu.

1796 yılında Azerbaycan'ı yöneten Kaçar Hanedanı'ndan Ağa Muhammed Han Azerbaycan'ı ele geçirdi. Bu sırada Rusya İmparatorluğu Gürcistan'ı ele geçirmiş ve Kafkaslardaki birçok hanlığa egemen olmuştu. Rus ordusu 1813 yılında Tebriz'i işgal etti. İran Rusya'yla Gülistan Antlaşmasını imzalayarak Kafkaslardaki birçok hanlığı Rusya'ya vermek zorunda kaldı. Safeviler tekrar 1826-1828 Rusya-İran Savaşı'nı kadar bu durum devam etti. Bu sefer 21 Şubat1828 tarihinde imzalanan Türkmençay Antlaşması uyarınca Azerbaycan dahil bütün Kafkasya İran'ın elinden çıktı. Rusya İmparatorluğunun bir parçası haline geldi. 1870'lerde Azerbaycan'da petrol keşfedildi. 20. yüzyıla girerken Bakü'nün nüfusu 10.000 kişiden 250.000 kişiye ulaşmıştı

Yakın Çağ[değiştir | kaynağı değiştir]

Mehmed Emin Resulzade

Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti

1906-1914 yıllarında Rusya'da açılan parlamentoya Azeri temsilciler de katıldı. 1911 yılında Mehmed Emin Resulzade tarafından kurulan Musavat Partisi Türk-İslam sentezine dayanan bir siyaset güdüyordu. 1917 yılında Rusya'da gerçekleşen Ekim Devrimi sonucu Rusya İmparatorluğu yıkıldı. Serbest kalan Azerbaycan'da 28 Mayıs 1918 tarihinde Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti ilan edildi. Ancak Ermeni komitacıların yardımıyla Ruslar yeni kurulan bu cumhuriyetin düzensiz askeri kuvvetlerini yenerek Bakü'ye hakim oldular ve Mart Olayları adıyla anılan müslüman katliamları yaptılar. Bunun üzerine Osmanlı, Azeri ve Dağıstan birliklerinden oluşturulan, Nuri Paşa komutasındaki Kafkas İslam Ordusu, Bakü Sovyeti, Britanya İmparatorluğu, Diktatura Tsentrokaspiya (Orta Hazar Diktatörlüğü) ve Beyaz Ordu karşısında Bakü Muharebesi (1918)i kazanarak 15 Eylül 1918'de Bakü'de Osmanlı sancağını dalgalandırdı.

Fakat OsmanlıYıldırım Ordular Grubu'nun Suriye cephesinde İngiliz kuvvetleri karşısında bozguna uğraması üzerine 30 Ekim 1918'de Mondros Mütarekesi imzalanarak Osmanlı kuvvetleri Azerbaycan'dan çekildi. 28 Nisan1920 tarihinde bolşevik Kızıl Ordu birlikleri Azerbaycan'a girdi. Böylece Azerbaycan'ın kısa süren bu ilk bağımsızlığı sona ermiş oldu. 16 Mart 1921'de Ankara hükümeti ile Moskova'daki bolşevikler arasında imzalanan Moskova Antlaşması ile de Türkiye, Azerbaycan üzerindeki haklarından feragat etti.

Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti[değiştir | kaynağı değiştir]

Haydar Aliyev
Ebulfez Elçibey
Ana madde: Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti

Moskova Mart 1922'de Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan'dan oluşan Transkafkasya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ni ilan etti. Aralık 1922'de bu cumhuriyet Sovyetler Biliği'ni oluşan ilk 4 cumhuriyetten biri oldu. 1936 yılında bu cumhuriyet 3 kısıma ayrıldı. Azerbaycan toprakları Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ni oluşturdu. II. Dünya Savaşı sırasında Azerbaycan Sovyetler Birliği'nin petrol ihtiyacının büyük bir bölümünü karşılayarak önemli bir rol oynadı. Nazi Almanyası'nın orduları 1941 yılında Kafkasya'ya kadar ilerlediler ama Azerbaycan'a girmeden durduruldular.

1969 yılında Azerbaycanlı siyasetçi Haydar Aliyev Moskova tarafından Azerbaycan Komünist Partisi'nin genel sekreterliğine getirildi. 1982 yılında Aliyev SSCB Komünist Partisinin Politbürosuna atanan ilk Müslüman üye oldu. 1980'li yılların sonlarında SSCB devlet başkanı Mikhail Gorbaçov tarafından geliştirilen Perestroyka ve Glasnost siyaseti Kafkas cumhuriyetlerine yeni özgürlükler sağladı. Ancak bu özgürlükler öteden beri bastırılmış milliyetçilik duygularını da yüzeye çıkardı. Ermeniler yüzbinlerce Türk'ü Azerbaycan'ın bir parçası olan Dağlık Karabağ'dan ve Ermenistan topraklarından sınırdışı ettiler. Azerbaycan da birçok Ermeniyi Sumgayıt ve Bakü'den sınırdışı ederek buna cevap verdi. Sovyetler Birliği Azerbaycan'da sıkıyönetim ilan etti. 20 Ocak1990 tarihinde Bakü'de yapılan gösterilerde 132 gösterici Sovyet askerleri tarafından öldürüldü.

Azerbaycan Cumhuriyeti[değiştir | kaynağı değiştir]

İlham Aliyev
Ana madde: Azerbaycan Cumhuriyeti

Azerbaycan diğer Sovyet Cumhuriyetlerini takip ederek 30 Ağustos1991 tarihinde bağımsızlığını ilan etti ve Bağımsız Devletler Topluluğu'na üye oldu.

Bağımsızlığını kazanan Azerbaycan'da Eylül 1991'de yapılan ilk seçimlerde eski Komünist Partisi sekreteri Ayaz Muttalibov ilk devlet başkanı seçildi. Bu sırada Dağlık Karabağ'daki anlaşmazlık giderek artıyordu. 1992'de Karabağ'daki Ermeniler bağımsızlıklarını ilan ettiler. Böylece başlayan Karabağ SavaşıRusya'nın desteği sayesinde kısa zamanda Ermenistan'ın lehine döndü. 25 Şubat1992 tarihinde Dağlık Karabağ'daki Hocalı Katliamında yüzlerce Türk Ermeniler tarafından öldürüldü. Savaştaki başarısızlığı yüzünden Komünist kökenli hükümet düştü ve yeni yapılan seçimlerde Azerbaycan Halk Cephesi lideri ve Türkiye yanlısı Ebulfez Elçibey devlet başkanı seçildi.

Elçibey de Ermenilerin Karabağ'daki kazançlarını önleyemedi. 1993 yılında Gence'de Elçibey'e karşı yapılan askeri darbe sonucu yönetim Haydar Aliyev'in eline geçti. 16 Mayıs1994 tarihinde Ermenistan, Azerbaycan, Dağlık Karabağ ve Rusya'nın liderleri Moskova'da biraraya gelerek ateşkes antlaşması imzaladılar. Ancak kalıcı bir barış antlaşması hiçbir zaman imzalanmadı. Ermenistan'ın Azerbaycan topraklarını işgal etmesine cevap olarak Azerbaycan'ın Ermenistan'la olan sınırlarını kapatması eylemine Türkiye de katıldı. İki ülke arasındaki anlaşmazlık günümüze değin çözümsüz olarak devam etmektedir. Haydar Aliyev 12 Aralık2003'te öldü ve yerine oğlu İlham Aliyev devlet başkanı seçildi.

Kronoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]
"http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Azerbaycan_tarihi&oldid=14165666" adresinden alındı.
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol