AZERBAYCAN SW
AZERİ İSLAM - İBADET İTAAT TEVHİD
http://www.muselmanlar.com/
http://www.islamazeri.az/
http://www.azerislam.com/?lngs=aze&cats=1&ids=2155
Allahın adı ilə başlayan yarı yolda qalmaz, haqq yoldan azmaz və
bir günü digər günü ilə eyni olub yerində saymaz. Tövhid təklik mənasında
Ərəb dilində olan vahid kəlməsinin İslam qaynaqlarında bir təcəssümüdür
İnsan həyatının yaradılış qayəsi olaraq şükür, zikir və ibadət həyatını
sadəcə Rəbbinə məxsus qılaraq ona ibadət etməsi, hər şeydə onu təkləməsidir
İnsan nəfs, iradə sahibi olaraq hər zaman unutqan məxluq olduğu üçün
həyatında edilən yaxşılıqları, haqqı keçən haqq sahiblərini unuda bildiyi kimi
onu yaradan, heç nədən var edən, can, mal, mülk, övlad və saymaqla bitməyən
nemətlər verən Aləmlərin Rəbbini də unuda bilir
Bəlkə də bu yönü ilə heç bir məxluqa verilməyən özəllikdir unutqanlıq.
Doğrudur unutmaq kədər, hüzün və ümidsizlik anlarından daha nikbin
əhval-rühiyyə əldə edə bilmək üçün bir mənada gözəllikdir
Lakin hər gözəllik də yersiz olarkən bir afət olduğu kimi, insanın ibadət
itaətində də Rəbbini unutması dini dillə ifadə etmiş olsaq ən böyük cinayətdi
Bu cinayət Rəbbinə şərik qoşaraq, varlığını bir əmanət olaraq ona verən
hər azüqə və rahatlığını təmin edən Yaradanına qarşı olan ən böyük cinayətdir
Təbii dünya hüquq çərçivəsində cinayətlər sadəcə mənfəət və təyin olunmuş
ölçülərə görə qəbul olunandır, amma kimlik və insan şəxsiyyəti ilk növbədə
özünə Kim yaratdı? Nə üçün yaratdı? Nə vaxta kimi can əmanətini verdi
Sadəcə bu dünya üçün mü bu hayatı nəsib etdi? və bənzər sualları verərək
özünü haqq hesaba çəkərək başlamalıdır. Başlamasa nə dəyişər
görünən yönü ilə heç nə deyə biləcəyimiz qədər heç nə. Ama unutmayaq ki
həyatda həqiqətən görünməyən varlıqlar, ilahi rəhmətlər və
ya dəyişən qanunlar, kəşflər görünənlərdən daha çoxdur.
Hz.Əlinin də buyurduğu kimi “Bu dünyada hesaba çəkilməyənlər
Axirətdə hesaba çəkilər”. Fərqində olmadan bizə verilən nemətlər
də o ölçüdədir. Bu dünyada savabımızın, xeyir əməllərimizin çoxluğu
ilə bəzən nemət yoxluğumuz imtahanımıza, bəzən də nemət bolluğumuz
dünyadaki mükafatımıza qarşılıq gəlir. Bu ölçüdə edə biləcəyim dua Rəbbim
varlıq və darlıq neməti ilə bizləri sınağa çəkməsin...
Qul olaraq bizi qulluqdan azad edən yaganə qulluq gərəyi ilə sadəcə
Rəbbimizə qulluq etməkdir Tövhid. Onu hər şeydə təkləmək
sıxıntı, dərd və hüzünlə ancaq ona dua etmək, nemətinin yoxluğunda
əlacsız qalarkən, mal-mülklə sınağa çəkilərkən sadəcə ona təvəkkül etmək
həyatımızı ən gözəl şəkildə ölçü və nizam verən Yaradanımız olaraq
hər şeydə ancaq ona itaət, əməllərimizi niyyətimizə görə xalis ancaq
onun razılığını qazanmaq üçün edə bilmək varlığımızın ən böyük qazancıdır.
Orta yaşımızla 60-70 yaşlıq bir ömrümüzün ən uzağı 1, 2 saata ifadə
edə biləcək qədər qısa olan bu ömrümüzü ən bərəkətli və məhsuldar
bir yaşam tərzi ilə doldurmaq istəyiriksə, bunu ancaq Tövhid ruhuyla
paklamaq, onunla bəzəmək və onun üzərinə qurmalıyıq
Peyğəmbərimizin (sallalahu aleyhi və səlləm) ifadə etdiyi
kimi “Haram loxma üzərinə edilən ibadət, qum üzərinə tikilən bir bina” kimidir
hədisi şərifi ilə, örnək həyatımızı Tövhid inancı üzərinə qurmağımız d
arlıqda da bolluğu, əlacsızlıqda nicatı və ümidsizlikdə də rahatı bizə nəsib edər.
Qəlbimizə, nəfsimizə diğər düşüncə və meyllər təmayül etməmiş
Onu sadəcə Allah rızası ilə, ona xas ibadət, itaət ilə dolduraq.
Bu, yaşayaraq dinimizi, kimliyimizi və örnək şəxsiyyətlərimizi
insanlara ifadə edə biləcəyəmiz ən gözəl metod, üslub və canlı
həyat örnəyidir. Rəbbim hər birimizi həyat əmanətinin haqqını verən
ibadət, itaət və əməllərdə sadəcə onu təkləyən və Tövhid şüurunun
fərqində olan bəndələrindən etsin.
Sənan ƏZİMOV- İlahiyyatçı/Azerislam.com
AZERİ İSLAM DÖKÜMAN
https://www.google.com.tr/#q=AZER%C4%B0+%C4%B0SLAM+SAYTLAR%C4%B0
TÜRK CUMHURİYETLERİ VE İSLAM
https://www.google.com.tr/#q=T%C3%9CRK+CUMHUR%C4%B0YETLER%C4%B0+VE+%C4%B0SLAM
TÜRK DEVLETLERİ
Türk devletleri listesi
Vikipedi, özgür ansiklopedi
 |
Bu maddedeki bazı bilgilerin kaynağı belirtilmemiştir. |
Türk devletleri tarih boyunca Türk halkları tarafından kurulmuş özerk cumhuriyet, beylik ve bağımsız cumhuriyet, beylik, imparatorluk ve hanedanlıkları içerir.
İlk Çağ
| Devlet | Tarih | Notlar | |
| Büyük Hun imparatorluğu | M.Ö.220-46 | İlk hükümdar Teoman | |
| Doğu Hun Devleti | M.Ö.46-M.S 48 | ||
| Batı Hun Devleti | M.Ö.46-36 | ||
| Güney Hun Devleti ya da Batı Hun imparatorluğu | M.S.48-215 | ||
| Kuzey Hun Devleti | M.S.48-156 | ||
| Avrupa Hun imparatorluğu | M.S.370-469 | Önemli Hükümdar Attila | |
| Ak Hun imparatorluğu | M.S.420-567 | ||
| Asya Avar imparatorluğu | M.S.330-555 | ||
| Vey | M.S.338-392 | 翟魏 (丁零 Tingling, 16 Krallık dışında) |
Orta Çağ
| Devlet | Tarih | Notlar | |
| Göktürk Kağanlığı | M.S.552-582 | 前突厥 Birinci Göktürk da denir. | |
| Batı Göktürk Kağanlığı | M.S.583-657 | 西突厥 | |
| Doğu Göktürk Kağanlığı | M.S.583-630 | 東突厥 | |
| Avrupa Avar imparatorluğu | M.S.562-803 | ||
| Xueyantuo (p) | M.S.630-647 | 薛延陀 w:en:Xueyantuo Tingling'in kolu | |
| Dokuz Oğuzlar | 鐵勒九姓 Tiele = Toquz Oguz = Uygur 9 boyu | ||
| Kutrigurlar | M.S.5-6.asır | Karadeniz’in kuzeyine egemen oldular | |
| Otrigurlar | M.S.5-6.asır | Karadeniz’in kuzeyine egemen oldular | |
| Büyük Bulgarya Hanlığı | M.S.630-665 | ||
| Tuharistan Yabgu Devleti | M.S.630-700 | Göktürklere tabi bir boydu | |
| Hazar İmparatorluğu | M.S.630-965 | 可薩 Batı Göktürk | |
| Birinci Bulgar Devleti | M.S.632-1018 | Tuna Bulgar Hanlığı (632-864) / Bulgar Knezliği (864-913) / Bulgar Çarlığı (913-1018) | |
| İdil Bulgarları | M.S.665-1391 | İlk Müslüman Türkler./Çuvaşistan'ın kökeni. | |
| İkinci Doğu Göktürk Kağanlığı | M.S.681-744 | 後突厥 ya da Kutluklar | |
| Konglu Devleti | M.S.712-730 | Göktürklere tabi bir boydu | |
| Türgişler | M.S.717-766 | 突騎施 Batı Göktürk Kağanlığının "On Ok"'dan | |
| Uygur Kağanlığı | M.S.744-840 | 回紇, 烏護, 烏紇, 韋紇, 回鶻 | |
| Karluklar | M.S.766-840 | 葛羅祿 (MS 665-680) |
İslamiyet Sonrası Dönem
| Devlet | Tarih | Notlar | |
| Karahanlı Devleti | 840-1042 | Karluklar ile Uygur Kağanlığı'nın kalıntısı. Türk tarihinde İslamiyeti kabul eden ilk devlet. | |
| Peçenekler | 860-1091 | ||
| Kıpçaklar | 9-13.asır | ya da Kumanlar | |
| Şirvanşahlar | 861-1538 | Bugünkü Azerbaycan'da. | |
| Kansu Uygur Krallığı | 905-1226 | 甘州回鶻 Bugünkü Sarı Uygurların kökeni. | |
| Karahoca Uygur Krallığı | 911-1368 | 高昌回鶻 (Bugünkü Doğu Türkistan) | |
| Salariler | 941-981 | Bugünkü Azerbaycan'da. | |
| Revvadiler | 981-1040 | Bugünkü Azerbaycan'da. | |
| Oğuz Yabguluğu | 950-1040 | ||
| Gazne Devleti | 962-1187 | Samaniler'in memlûklerinden. | |
| Büyük Selçuklu Devleti | 1037-1194 | Selçuklular | |
| Doğu Karahanlılar | 1042-1211 | ||
| Batı Karahanlılar | 1042-1212 | ||
| Suriye Selçukluları | 1092-1117 | Melikşah'ın kardeşi Tutuş'un hükümdarlığı | |
| Anadolu Selçukluları | 1092-1243 | Selçuklular Rum Selçukluları olarak bilinir. | |
| Kirman Selçukluları | 1092-1230 | Alparslan'ın kardeşi Kavurd Bey'in sülalesi / Kaşkaylar ve Hamselerin kökeni. | |
 |
Harezmşahlar Devleti | 1097-1231 | Selçuklular'ın MemlûklerindenAnuş Tegin tarafından kurulan devlet |
| Böriler | 1117-1154 | ya da Suriye Atabeyliği | |
| Zengiler | 1127-1259 | Musul, Halep Atabeylikleri | |
| İl-Denizliler | 1146-1225 | ya da Azerbaycan Atabeyliği | |
| Erbil Beyliği | 1146-1232 | ya da Erbil Beyliği | |
| Salgurlular | 1147-1284 | ya da Fars Atabeyliği | |
| Irak Selçukluları | 1157-1194 | Sencer'in ölümünden sonra Irak-ı Arap ve Irak-ı Acem (Batı İran)'ı yöneten Büyük Seçlukluların kalıntısı. | |
| Köle Hanedanı | 1206-1290 | Delhi Sultanlığı (1206-1526) | |
| Karluk Devleti | 1212-1300 | Karahanlıların devamı. |
I. Dönem Anadolu Beylikleri
| Devlet | Tarih | Notlar | |
| Mengüçlü Beyliği | 1072-1277 | ||
| Çaka Beyliği | 1081-1098 | ||
| Dilmaçoğulları Beyliği | 1085-1192 | ||
| Çubukoğulları Beyliği | 1085-1092 | ||
| Danişmendli Beyliği | 1092-1202 | ||
| Saltuklu Beyliği | 1092-1202 | ||
| İnaloğulları Beyliği | 1098-1183 | ||
| Ahlatşahlar Beyliği | 1100-1207 | ||
| Artuklular | 1102-1408 | ||
| Çobanoğulları | 1227-1309 |
Moğol İstilası Sonrası Dönem
| Devlet | Tarih | Notlar | |
 |
Bahri Hanedanı | 1250-1389 | Memlûk Sultanlığı, Burci Hanedanı ise Çerkes memlûklerinden. |
| Haleci Hanedanı | 1290-1321 | Delhi Sultanlığı (1206-1526) | |
.svg){kind=small} |
Basarab Hanedanı | 1310-1627 | Eflak Prensliği'nin Kıpçak = Kuman kökenli hanedanı. |
| Tuğluk Hanedanı | 1321-1398 | Delhi Sultanlığı (1206-1290) | |
 |
Akkoyunlular | 1350-1507 | |
 |
Karakoyunlular | 1380-1469 | |
 |
Timur İmparatorluğu | 1370-1507 | Çağatay Hanlığı'na bağlı olup Türklerden Barlas boyu. |
 |
Safeviler | 1502-1736 | |
| 50px | Babür İmparatorluğu | 1526-1858 | |
 |
Afşar Hanedanı | 1736-1802 | Türkmenler |
| Bakü Hanlığı | 1747-1806 | Azerbaycan’da. | |
.svg){kind=small} |
Kaçar Hanedanı | 1781-1925 | Türkmenler |
II. Dönem Anadolu Beylikleri
| Devlet | Tarih | Notlar | |
 |
Karamanoğulları | 1256-1483 | |
| İnançoğulları Beyliği | 1261-1368 | ||
| Sâhipataoğulları Beyliği | 1275-1342 | ||
| Pervaneoğulları Beyliği | 1277-1322 | ||
| Tacettinoğulları Beyliği | 1303-1415 | ||
| Alaiye Beyliği | 1293-1421 | ||
| Eşrefoğulları | 1280-1326 | ||
| Menteşeoğulları Beyliği | 1280-1424 | ||
| Dobruca Beyliği | 1281-1299 | Dobruca (bugünkü Bulgaristan ve Romanya)'da. | |
 |
Karesioğulları | 1297-1360 | |
 |
Candaroğulları Beyliği | 1299-1462 | |
 |
Osmanlı Devleti | 1299-1922 | Kayı Boy Beyliği olarak Türkiye Anadolu Selçuklu Devleti'ne bağlı, 1299'da istiklaline kavuştu. Tarihteki en büyük Türk-İslam devletidir. |
| Germiyanoğulları Beyliği | 1300-1423 | ||
| Hamitoğulları Beyliği | 1301-1423 | ||
| Saruhanoğulları | 1302-1410 | ||
| Aydınoğulları | 1308-1426 | ||
| Tekeoğulları | 1321-1390 | ||
| Dulkadiroğulları | 1339-1521 | ||
| Ramazanoğulları | 1325-1608 | ||
| Kadı Burhaneddin Ahmed Devleti | 1381-1398 |
-- Eski dönemlerde kullanılan Osmanlı bayrakları sırasıyla:
.svg){kind=small}
--> -->.svg){kind=small}
-->.svg){kind=small}
-->.svg){kind=small}
-->.svg){kind=small}
-->
Eski Cumhuriyetler
| Devlet | Tarih | Notlar | |
| Aras Cumhuriyeti | 1918 | Bugünkü Nahcivan topraklarında kurulan kısa süreli bir hükümet. | |
 |
Güneybatı Kafkas Geçici Milli Hükûmeti | 1918-1919 | ya da Kars Cumhuriyeti |
 |
Batı Trakya Bağımsız Hükûmeti | 31 Ağustos 1913 - 29 Ekim 1913 | Batı Trakya Türk Cumhuriyeti |
 |
Türkistan Milli Devleti | 1917-1918 | |
 |
Alaş Orda | 1917-1920 | |
 |
İdil Ural Devleti | 1918-1919 | |
 |
Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti | 1918 - 1920 | |
 |
Azadistan | 1919-1920 | |
 |
Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti | 1920-1924 | |
 |
Doğu Türkistan İslâm Cumhuriyeti | 12 Kasım 1932 - 6 Şubat 1934 | |
 |
Harezm Sovyet Halk Cumhuriyeti | 1920-1925 | |
.svg){kind=small} |
Tannu Tuva Halk Cumhuriyeti | 1921-1944 | |
 |
Hatay Cumhuriyeti | 1938-1939 | |
 |
Doğu Türkistan Cumhuriyeti | 12 Kasım 1944 - 20 Ekim 1949 | |
 |
Azerbaycan Milli Hükûmeti | 1945 | |
 |
Kırım Halk Cumhuriyeti | 1917-1918 | |
 |
Kıbrıs Türk Federe Devleti | 1975-1983 |
Sovyet Dönemi Cumhuriyetleri
İlk dönem Sovyet ve Özerk Sovyet Cumhuriyetleri
| Devlet | Tarih | Notlar | |
 |
Türkistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1918-1924 | Bugünkü Türkmenistan, Özbekistan ve Kırgızistan topraklarını kapsar. Harezm Sovyet Halk Cumhuriyeti ve Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti toprakları üzerinde kurulmuştur. |
| Tatar-Başkurt Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1919-1921 | Bugünkü Tataristan'ı ve Başkurdistan'ı kapsar. | |
| Kırgızistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1920-1925 | Bugünkü Kazakistan'ı kapsar. Kırgızistan ÖSSC daha sonra Kazakistan ÖSSC adını almıştır. 1920 öncesi, bugünkü Kazakistan toprakları üzerinde Türkistan Genel Valiliği kurulmuştu. |
Sovyet Cumhuriyetleri
.svg){kind=small}
Özerk Sovyet Cumhuriyetleri
| Devlet | Tarih | Notlar | |
 |
Çuvaşistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1925-1991 | Önceki statüsü: -Çuvaş Özerk Oblastı 1919-1925 |
 |
Yakutistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1921-1990 | |
 |
Dağıstan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1921-1991 | Halkın bir kısmı Türki idi. Dağıstan Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti'nin Rusya'ya katılmasıyla özerk sovyet cumhuriyete dönüştürüldü. |
.svg){kind=small} |
Nahçıvan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1924-1991 | |
 |
Kırım Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1920-1945 | 1945'te oblast oldu daha sonra Ukrayna'ya bağlanarak tekrar, ÖSSC statüsü aldı. |
 |
Karakalpak Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1932-1992 | Önceki statüsü -Karakalpak Özerk Oblastı 1919-1932. |
 |
Kabardin-Balkar Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1936-1944 | Önceki Statüsü: -Kafkasya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 1920-1924 -Kabardino-Balkar Özerk Oblastı 1924-1936 1944 ile 1957 arası Kabardin ÖSSC olarak adı değiştirildi, 1957'de tekrar Kabardino-Balkar ÖSSC adını aldı. |
 |
Tuva Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1961-1991 | Önceki statüsü: -Tuva Özerk Oblastı 1944-1961 SSCB'ye katılan Tuva Halk Cumhuriyeti özerk oblast statüsü almıştı. |
| Karaçay-Çerkez Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1990-1991 | Önceki statüsü: -Kafkasya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 1920-1924 -Karaçay-Çerkez Özerk Oblastı 1924-1926 Özerk Oblastın Tekrar kuruluşu: 1957-1991. |
|
| Dağlık-Altay Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1990-1991 | Önceki statüsü: -Dağlık-Altay Özerk Oblastı 1922-1991 Oyrot Özerk Oblastı adıyla kuruldu ve 1948'de Dağlık-Altay olarak değiştirildi. |
|
| Hakas Özerk Oblastı | 1990-1991 | Hakas vilayeti, özerk oblast statüsünü 1990'da aldı. |
Çağdaş Cumhuriyetler
| Devlet | Tarih | Notlar | |
|
Türkiye Cumhuriyeti | 1923-.... | |
 |
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti De facto | 1983-.... | |
|
Azerbaycan | 1991-.... | |
 |
Kazakistan | 1991-.... | |
 |
Kırgızistan | 1991-.... | |
 |
Özbekistan | 1991-.... |
|
 |
Türkmenistan | 1991-.... |
Çağdaş Özerk Cumhuriyetler
| Devlet | Tarih | Notlar | |
 |
Sincan Uygur Özerk Bölgesi | 1955-.... |
|
 |
Altay | 1991-.... | |
 |
Balkar | 1991-.... | |
 |
Çuvaşistan | 1991-.... | |
 |
Dağıstan | 1991-.... | Halkın yaklaşık %25'ini Türki halklar olan Kumuklar, Azeriler ve Nogaylar teşkil eder. Kafkasya Avarları'nın kökeni tartışmalıdır.
|
 |
Gagavuzya | 1991-.... | |
 |
Kırım Özerk Cumhuriyeti | 1991-.... | * Kırım Tatarları'nın gayri resmi bayrağı |
 |
Hakasya | 1991-.... | |
 |
Karaçay | 1991-.... | |
 |
Karakalpakistan | 1991-.... | |
|
Nahçıvan | 1991-.... | |
 |
Tataristan | 1991-.... | |
 |
Tuva | 1991-.... | |
 |
Yakutistan | 1991-.... |
